CHƯƠNG 5
TẠI SAO BẠN BỊ 3 PUTT?
Golf là một trò chơi thử thách, chắc chắn có nhiều cách khác nhau để thực hiện các cú đánh. Nhưng có một kiểu khác của “nỗi đau” và sự bực mình kèm theo lỗ 3 putt. Đó là lỗ thì quá gần mà putt không vào, cảm giác thật vô dụng.
Chúng ta ai cũng trải qua chuyện đó. Mục đích của chúng ta là hiểu được nguyên nhân làm cho bạn bị 3 putt, và cần làm gì để hạn chế điều đó xảy ra, cuối cùng là quên đi những gì vừa xảy ra ngay lập tức. Vào giải PGA năm 1970 ở Southern Hills, tôi chơi với Arnold Palmer ở vòng cuối. Tôi bị 3 putt ở lỗ thứ 5 và về bogey, ai đó nói to lên từ đám đông đang xem giải “Bạn thắng ông ta rồi đó Arnold”. Sau lỗ bị 3 putt đó, 4 lỗ kế tiếp của tôi là 2 birdie, 1 eagle và 1 double bogey, làm cho số gậy của tôi từ -4 tăng lên thành -7, cuối cùng tôi đã thắng trong giải đó.
Chúng ta đã nói rất nhiều về sự vô thức, cú putt tiềm ẩn riêng sẵn có của từng người và trình tự thực hiện của một cú putt. Ở đây, tôi muốn đề cập đến một cái nhìn tổng thể hơn khi thực hiện cú putt. Cũng giống như giai đoạn đưa bóng từ tee đến green, chiến lược mà bạn áp dụng sẽ quyết định bạn thành công như thế nào.
Tôi sẽ đưa ra một ví dụ. Bạn đang chơi một lô par 5 dài 520 par với fairway 2 lần dogleg'. Có một hồ nước phía dưới bên trái của green, với tình huống này, bạn có thể muốn mạo hiểm đánh cắt ngang để on green ở cú đánh thứ 2. Nhưng điểm bạn ghi được phụ thuộc rất nhiều vào chiến lược bạn lựa chọn, đặc biệt là chiến lược ấy phải phù hợp với khả năng của bạn. Nếu bạn không đánh được xa, sau khi phát bóng, với cú đánh thứ 2, bạn có thể chọn gậy phù hợp để đánh bóng đến vị trí fairway thuận lợi cho cú đánh thứ 3, với cú đánh thứ 3, may mắn bạn có thể ghi được birdie.
Dogleg: là lỗ golf mà fairway cong gập sang phải hoặc trái, giống hình chân chó.
Vận động viên chuyên nghiệp rõ ràng là cực kỳ giỏi, nhưng yếu tố tạo nên sự khác biệt giữa golfer chuyên nghiệp và amateur ngoài tài năng thì cần hiểu được việc tránh bẫy là hàng đầu quan trọng như thế nào, và thoát ra sớm nhất có thể khi đã bị lọt vào bẫy. Họ đánh một cú tệ nhưng vẫn có thể về par hoặc bogey. Họ thường không để vướng vào những tình trạng khó khăn, đến nỗi phải mong chờ một cú đánh diệu kỳ nào đó để khắc phục, nếu không sẽ về double hoặc triple như bạn.
Đó là triết lý có thể giúp ích cho bạn ở bất kỳ thời điểm nào của trận đấu, đặc biệt là trên green. Một bước chính quan trọng đối với việc cải thiện khả năng putt của bạn, đó là có thể đánh giá chính xác tình hình, vị trí bóng bạn đang nằm và chọn line phù hợp với tốc độ, để đưa bóng vào lỗ hoặc gần lỗ đủ để bạn gạt nhẹ vào.
Tôi cũng biết rằng nói thì dễ hơn làm, nhưng hãy để tôi giải thích.
Chúng ta sẽ bắt đầu bởi sự khác nhau cơ bản giữa line và tốc độ. Khi một golfer amateur bắt đầu đọc line và thực hiện các bước trước khi putt, hầu như mọi năng lượng và sự tập trung của anh ta là để chọn line. Anh ta hoặc là đánh tấn công firm thẳng bóng đến lỗ khi line thẳng, mặt trong lòng lỗ sẽ giữ bóng lại cho dù tốc độ có nhanh quá hoặc anh ta không thực sự biết mình phải tìm kiếm những gì khi đọc green, vì vậy anh ta sẽ đoán và thực hiện một cú putt không chắc chắn, và xác suất bóng vượt qua hoặc cách lỗ cả vài yard là rất cao.
Đứng trước một cú putt, chiến lược đặt ra là bạn cố gắng đánh vào lỗ hoặc gần lỗ nhất có thể, hãy putt vào một vòng tròn bán kính 45 cm quanh lỗ. Tôi có tập trung vào line không? Rõ ràng là có. Nhưng tôi còn tập trung vào tốc độ nhiều hơn. Sự thật là tốc độ thậm chí quan trọng hơn trong trường hợp bạn muốn tránh 3 putt. Hãy thử so sánh một vài lỗ bạn bị 3 putt mà xem, chắc chắn bạn bị sai tốc độ chứ không phải sai line, vì nếu đúng tốc độ nhưng sai line đi nữa thì bóng cũng không thể đi quá xa lỗ.
Một vài golfer khi nghe tôi nói đến cú putt với hình ảnh bóng rơi vào lỗ, hoặc chỉ qua lỗ một chút, họ nghĩ rằng tôi là golfer “bị động”, chơi phòng thủ và mục tiêu chính đối với những cú putt xa chỉ là để đưa bóng tới gần lỗ chứ không phải là vào lỗ. Tôi không thấy mình đang ở trạng thái phòng thủ chút nào. Tôi chỉ nói chi tiết hơn về khoảng cách bao xa mà tôi muốn bóng lăn đến, và tôi hiểu hậu quả của cú putt firm lực mà chỉ nhờ thành trong lỗ giữ bóng lại. Mỗi cú putt bạn thực hiện mà không để ý đến độ đổ của bóng, đồng nghĩa với việc bạn sẽ đưa mình vào một tình thế phải putt ngược lại cú putt kế tiếp, mà có khi ở vị trí xa hơn ban đầu.
Trong các buổi dạy putt của tôi, thỉnh thoảng tôi bắt đầu bằng cách hỏi cả lớp về sự quan trọng giữa tốc độ và line. Những golfer amateur thậm chí vẫn trả lời đúng hầu hết các lần hỏi, tốc độ là quan trọng nhất. Nhưng khi tôi hỏi rằng, họ dành bao nhiêu thời gian trong giai đoạn chuẩn bị putt cho việc xác định tốc độ, thì họ không có câu trả lời.
Tốc độ có vẻ là một điều bí ẩn, tuy nhiên có một phần của câu trả lời ngay ngoài kia, trước mặt bạn. Để đọc được độ dốc và thấy được line, bản thân bạn phải thực hiện hàng loạt các đánh giá và phân tích. Nhưng vị trí của lỗ cờ bạn có thể thấy 100% rõ ràng trước mắt, thậm chí có thể sờ được. Bạn cũng thấy rõ khoảng cách từ lỗ đến bóng là bao xa. Nó là phần dễ dàng nhất trong phần phân tích các số liệu của cú putt, tuy nhiên nhiều người không nghĩ như vậy.
Điều đó có nghĩa là tôi muốn bạn phải đo lường được chính xác khoảng cách từ bóng đến lỗ và từ đó chọn ra cho mình chiều dài backswing chính xác của cú putt? Rõ ràng là không. Tôi đang cố gắng để khơi dậy cảm giác của bạn, chứ không phải hướng dẫn bạn làm nô lệ cho những phép tính toán với con số cụ thể. Nếu bạn dành thêm nhiều thời gian trong các bước trước khi putt để chú ý vào khoảng cách, bạn sẽ khám phá ra rằng, não của bạn có khả năng đánh giá khoảng cách hầu như bằng tiềm thức rất tốt.
Một điều cốt yếu của việc đọc green đó là quan sát toàn bộ green và xác định vị trí nào là putt khó. Như tôi đã đề cập ở trước, vào thời thiếu niên của tôi, mọi người putt tốt hơn bởi vì họ đi bộ và nhiều khi tự mang túi gậy. Tại sao điều này lại quan trọng? Vì khi golfer đi bộ, họ bước lên green và có thể cảm nhận được tổng thể green. Cỏ cứng như thế nào? Các khu vực và hướng thoát nước trên green ở đâu? Các chỗ gồ lên lõm xuống và độ dốc ra sao? Không có thứ nào trong những thứ vừa liệt kê là có thể tính toán rõ ràng được. Tất cả chúng cần được ghi nhớ và đưa vào “bộ máy tính vô thức” trong đầu, để phân tích, thông báo cho chúng ta về mặt green hiện trạng, để chúng ta đưa ra quyết định nên putt như thế nào.
Hầu hết golfer khi lên đến green và thấy cú putt của mình xa khoảng 40 feet, thì hoặc là họ bước tới và thực hiện cú putt mà không suy nghĩ nhiều về những gì nên làm, hoặc là họ đi vòng quanh một số lần đáng kể và đờ người ra với tất cả thông tin đọc được trên green, sau đó thì thực hiện một cú putt không dứt khoát.
Hãy nghĩ về nó. Cú putt cũng được tính là 1 gậy trên bảng điểm của bạn tương tự như cú driver 250 yard hoặc là một cú second shot để on green. Có lẽ bạn sẽ không bước lên tee để phát bóng, nếu bạn chưa nghĩ đến mình sẽ đánh đến vị trí nào trên fairway, hay là rắc rối nào đang chờ mình ở phía trước. Hoặc là với một cú đánh tiếp cận để on green, chẳng lẽ bạn cầm ngẫu nhiên một cây gậy mà không nhìn xem mình đang cầm gậy gì, không đếm xỉa đến những rắc rối gì đang nằm quanh green, cái ao nước bên trái, hay con lạch nhỏ ngang trước green. Tất cả những yếu tố này đều tham gia đóng vai trò nhất định trong việc đưa ra quyết định của bạn. Đừng vì những điểm khó nhận ra trên bề mặt green mà bỏ qua không chú ý nó.
Hãy bắt đầu với sự phân biệt đơn giản nhất. Nếu bạn đang đứng trước một cú putt 40 feet, green dốc lên, vậy phương án tốt nhất là putt mạnh và bóng dừng lại ở phía bên kia lỗ 5 feet hay putt thiếu và bóng lăn gần đến lỗ? (thậm chí mục tiêu của tôi là không bao giờ để thiếu). Tốt hơn vẫn là putt thiếu một chút, như vậy bạn sẽ dễ putt cú tiếp theo hơn, chỉ làm một cú putt nhẹ lên dốc để đưa bóng vào lỗ. Nếu bạn putt bóng vượt qua lỗ 5 feet, cú putt tiếp theo sẽ là một cú putt xuống dốc 5 feet, bạn sẽ tự đẩy mình vào tình huống khó. Vì thế có thể mục tiêu của cú putt 40 feet là đưa bóng vượt qua khỏi lỗ khoảng 8 - 12 inch thôi là ổn. Khi putt xuống dốc, nếu bạn căng thẳng, phân vân về tốc độ và có thể đánh bị thiếu làm cho bạn phải mất cú putt thứ 3 cũng ở tình thế putt xuống dốc. Nếu vậy, bạn nên putt hơi dư lực một chút để cho dù không vào lỗ thì cú putt thứ 3 sẽ là một cú putt lên dốc, như thế sẽ dễ hơn cho bạn.
Một ghi chú hay của cá nhân tôi đối với vấn đề putt lên dốc và xuống dốc ở đây nữa là, đối với một cú putt 4 hay 5 feet, hầu hết golfer sẽ nói rằng họ thích cú putt lên dốc hơn, bởi vì họ putt “mạnh tay” hơn. Tôi thì thực sự thích cú putt đầu tiên là cú putt xuống dốc hơn. Tôi tập trung vào cú đánh và chỉ đơn giản là lăn bóng. Nếu tôi đánh mạnh một chút thì cú putt tiếp theo sẽ là một cú putt lên dốc. Nhưng nếu tôi có một cú putt lên dốc trước, tôi phải cố gắng và đánh mạnh hơn, nếu tôi không putt vào thì cú putt thứ 2 sẽ là một cú putt xuống dốc khó hơn. Cảm giác của bạn với mỗi cú putt phải phù hợp với chiến lược của bạn trên green. Bạn không những phải hình dung ra cú putt mình đang thực hiện mà còn phải hình dung được cú putt thứ 2 mình sẽ gặp phải nếu putt trượt ở cú putt đầu tiên.
Khi bóng đến gần lỗ hơn, tình trạng 3 putt ngừng xảy ra bởi vì khoảng cách đã ngắn lại đồng thời cũng có thể bắt đầu xảy ra vì mức độ tự tin và sự mong đợi. Tự tin là một yếu tố quan trọng và có ý nghĩa rất tốt, mọi thứ mà chúng ta đề cập đến trong cuốn sách này là để giúp cho bạn có được cảm giác tự tin với cú putt của mình. Cảm giác tự tin về cú đánh và các bước thực hiện trước khi putt thể hiện ở sự điềm tĩnh và nó giúp nâng khả năng của bạn lên ở một trình độ cao hơn.
Nhưng sự kỳ vọng là kẻ thù khác của bạn.
Nếu bạn khảo sát khoảng 100 golfer trung bình về việc họ cảm thấy thoải mái đối với một cú putt 8 feet hay là 15 feet hơn, tôi cá là đa phần sẽ nói rằng họ cảm thấy thoải mái hơn với cú putt 15 feet.
Tại sao vậy? Bởi vì sự kỳ vọng.
Với cú putt 15 feet, bạn có thể thực hiện các bước trước khi putt, đến bên bóng và thực hiện cú putt. Bạn hy vọng mình sẽ putt vào, nhưng đồng thời cũng nghĩ rằng với khoảng cách này mình putt không vào cũng chấp nhận được. Nếu putt vào, bạn sẽ vui vẻ. Nhưng nếu phải thực hiện 2 cú putt ở khoảng cách này thì cũng ổn mà. Dù sao cũng được par.
Nhưng đối với những cú putt gần lỗ, ở vị trí mà bạn có thể thấy lỗ cờ bằng liếc mắt khi vào bóng, bỗng nhiên bạn bắt đầu toát mồ hôi một chút. Bạn đang cảm giác là với cự ly này bạn nên phải putt vào và nghĩ về những hậu quả tiêu cực nếu putt trật. Hậu quả có thể là mất một điểm birdie hay par sau khi bạn đã chip bóng tới gần lỗ, thậm chí còn thua cá cược hoặc lỡ mất một cơ hội để đạt được best score. Nó có thể xuất hiện kiểu linh cảm mơ hồ rằng bạn sẽ putt không tốt hay sẽ putt trật.
Đó là khởi đầu của vòng tròn suy nghĩ tiêu cực làm cho nhiều người bị mắc bẫy và đối với một số người đây thậm chí là nguyên nhân của yip' khi putt. Yip là biểu hiện của cơ thể khi cố gắng quá nhiều hoặc cẩn thận quá mức.
Tôi chưa bao giờ bị yip nhưng trong đầu tôi thường xuất hiện những suy nghĩ tiêu cực. Giai đoạn đầu tiên, khi trở thành một vận động viên chuyên nghiệp, tỷ lệ GIR của tôi chỉ được khoảng 7 đến 8 lần trong một vòng 18 lỗ. Nhưng short game của tôi rất tốt vì thế tôi chip nhiều trái ôm cờ. Kết quả là tôi có rất nhiều cú putt ngắn để thực hiện. Tôi đã cải thiện long game của mình sau vài năm và GIR tăng lên khoảng 10 đến 11 lần trong một vòng 18 lỗ. Lúc này, tôi có nhiều cú putt dài hơn vì thế tổng cộng cú putt của tôi tăng lên nhưng điểm số của tôi vẫn giữ nguyên. Rõ ràng là những cú putt dài của tôi không có kết quả tốt, điều này làm tôi nản lòng.
Yip: là tình trạng khi chip hoặc putt động tác bị giật cục, do sự co thắt không tự chủ được của các cơ liên quan.
Có một cách chúng tôi dùng để kiểm tra cảm nhận về sự kỳ vọng này, là yêu cầu học viên khởi đầu bằng một cú putt không đến chỗ nào cả, chỉ là putt đại ra chính giữa green tập vậy thôi, chứ không có một mục tiêu cụ thể. Khi họ putt chúng tôi hỏi họ xem họ đang nghĩ về điều gì và tâm họ tĩnh ra sao. Đa số họ đều nói rằng không nghĩ gì cả. Đầu óc họ trống rỗng. Sau đó chúng tôi lấy một trái bóng đặt cách lỗ khoảng 5 feet, nói với họ rằng cú đánh tiếp cận green vừa rồi đã đưa bóng đến vị trí này, và họ đang có cơ hội putt để có birdie. Liệu đầu óc họ còn trống rỗng không? Vào thời điểm này, hầu hết các golfer thú nhận rằng tâm trí họ đã bị chi phối chứ không còn như lúc nãy nữa.
Để cố gắng loại trừ cảm giác mong đợi, các học viên của tôi chỉ đơn giản là vào bóng, quan sát line và lăn bóng qua một điểm trước bóng khoảng 1 inch, mà không nghĩ đến điều gì khác. Chúng tôi thực hiện việc này lần này qua lần khác, giống như kiểu học làm thế nào để xe và vào số để xe di chuyển mà không lo gì về việc lái. Họ bắt đầu nhận ra rằng tốt hơn là nên tập trung vào việc lăn bóng qua một điểm nào đó chứ không nghĩ đến kết quả thì số lượng cú putt thành công sẽ tăng lên. Họ đạt được thành công như là một sản phẩm phụ của quá trình này, chứ không phải là kết quả trực tiếp của việc cố gắng để thực hiện cú putt.
Khi mục tiêu càng gần hơn, nhiều golfer có cảm giác thôi thúc không thể cưỡng lại được, đó là cố gắng để kiểm soát cú đánh và thực hiện nó thật chính xác và hoàn hảo. Không có thứ gì là hoàn hảo, và bạn không cần phải thực hiện hoàn hảo mới có thể đưa bóng được vào lỗ. Sự căng thẳng và lo âu là hậu quả của sự cố gắng quá nhiều để hoàn hảo, thực sự là yếu tố ngăn cản bạn tiến bộ.
Đối với những golfer này tôi sẽ hướng dẫn họ thực hiện một cú putt thẳng khoảng 8 feet. Tôi cắm một cái tee ở giữa mép trước của lỗ và yêu cầu họ putt một trái vào phía bên phải lỗ, sau đó lại putt một trái khác vào phía bên trái lỗ. Đầu tiên họ sẽ nhìn tôi cười và nghĩ rằng liệu tôi có bình thường không. Nhưng một khi tính hiếu thắng nổi lên, họ bắt đầu chơi, dần dần họ cảm nhận được và thích nghi với mục tiêu nhỏ hơn. Họ nhận ra rằng trò chơi là lăn bóng bằng một cái chạm và không theo một khuôn mẫu có sẵn. Nó giống như là ký tên của mình chứ không phải bắt chước ký lại. Và thậm chí tốt hơn, một khi bạn nhổ cái tee đó ra khỏi miệng lỗ, ở vị trí putt, bạn cảm giác cái lỗ lúc này trông như rộng ra gấp nhiều lần, làm cho bạn cảm thấy tự tin hơn.
Gần đây tôi có đi xem một giải LPGA. Khi tôi đến green tập, tôi thấy hai golfer cực kỳ thành công và nổi tiếng đang khởi động. Một golfer tôi chưa bao giờ làm việc, golfer còn lại thì tôi có và đã từng giúp cô ấy cách đây khoảng vài năm.
Golfer mà tôi chưa bao giờ làm việc cùng đang tập putt trên green, cô lựa ra một số bóng và sử dụng một que canh hướng đặt trên green để canh hướng putt. Rồi cô ta liên tục firm, firm... từ trái này qua trái khác về phía lỗ cách đó khoảng 4 feet, lên dốc. Tôi thực sự muốn bước tới và đá phăng cái que canh hướng đang nằm dưới đất kia và nói với cô ấy rằng hãy từ từ, bình tĩnh lại và putt trái nào ra trái đấy. Không có thứ gì cô ấy đang làm là liên quan đến cảm giác và cảm nhận.
Bạn không cần phải giỏi giang gì để đoán được kết quả của việc luyện tập như thế. Khi bạn ra sân và có cú putt 4 feet như vậy, bạn firm nó và mong nó lọt thẳng vào lỗ nhưng có thể nó sẽ lượn vòng quanh miệng lỗ rồi lại lăn ra vị trí không chừng còn xa hơn lúc đầu. Bạn sẽ sốc và bối rối vì nghĩ rằng mình đáng lẽ đã phải putt vào rồi cơ chứ. Và điều tệ hơn là nó làm cho bạn bắt đầu mất tự tin. Bạn sẽ mất sự tự nhủ tích cực và thái độ của bạn sẽ phản ánh bằng kết quả. Bạn rất dễ bị rớt vào vòng tròn luẩn quẩn này.
Golfer còn lại thì tôi đã quen nhiều năm - Juli Inkster. Tôi đã xem cô ấy thực hiện một cú putt thực sự tệ vào tuần trước, ở lỗ cuối cùng. Cú putt đó khoảng 5 feet, cô ấy kết thúc cú putt với tư thế finish mà gậy putt chắc phải cách mặt đất khoảng 8 inch, và cô ấy putt trượt. Gặp lại cô ấy, chúng tôi đã nói về những lý do làm cho cô ấy có kết quả thi đấu không tốt và cô ấy đã bối rối như thế nào. Sau lần trao đổi đó, tôi có xem cô ấy thi đấu trong một giải khác. Cô ấy có một cú putt 10 feet để ghi điểm birdie và tình hình lúc đó cũng cạnh tranh rất gay gắt. Cô ấy thực hiện cú putt với đầu gậy đi xuyên qua bóng, thấp và dọc theo đường thẳng bóng - mục tiêu. Đầu gậy còn chạm cả vào đất ngay trên line khi bóng đang rớt vào lỗ.
Cô ấy chỉ cần một thứ để tập trung, để giúp cô ấy xóa bỏ sự bối rối và các ý nghĩ liên quan đến động tác, những thứ đã làm phức tạp thêm các bước thực hiện trước khi putt và cú putt của cô ấy. Tôi không nói về tư thế đứng. Tôi không nói đến mặt gậy đóng hay mở khi tiếp xúc bóng, hay hình dáng đường swing mà cô ấy đang thực hiện hay nên thực hiện. Cô ấy chỉ cần áp dụng lại chu trình các bước trước khi putt, và cảm nhận động tác lăn bóng của bàn tay trái, dọc theo đường thẳng bóng - mục tiêu.
